Chăm sóc phụ nữ mang thai trước dịch bệnh do virut zika

Tổ chức Y tế thế giới khẳng định, tình hình dịch bệnh do virut zika hiện nay là sự kiện y tế công cộng khẩn cấp, gây quan ngại quốc tế do nghi ngờ có sự liên quan giữa nhiễm virut zika với các trường hợp mắc chứng đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh, do các bà mẹ bị nhiễm virut zika sinh ra và hội chứng viêm đa dễ dây thần kinh Guillain-Barré. Đến nay, bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và vắc xin phòng bệnh.

 Do vậy, ngoài những khuyến cáo đến cộng đồng các biện pháp phòng chống dịch bệnh do virut zika. Ngày 5/4/2016, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 1223/QĐ-BYT về việc Hướng dẫn tạm thời chăm sóc phụ nữ mang thai trong bối cảnh dịch bệnh do virus Zika. Trong đó nêu rõ, bệnh do vi rút Zika là bệnh truyền nhiễm cấp tính, chủ yếu do muỗi vằn Aedes, có thể gây thành dịch. Bệnh lây truyền từ người sang người qua đường tình dục, đường máu, lây từ mẹ sang con. Thời gian ủ bệnh từ 3 đến 12 ngày, người bị bệnh thường có các biểu hiện như sốt nhẹ, phát ban trên da, viêm kết mạc, đau khớp, đau cơ, mệt mỏi và đau đầu, tuy nhiên, khoảng 80% trường hợp nhiễm virut Zika không có biểu hiện lâm sàng.

Ngoài ra hướng dẫn tạm thời cho cán bộ y tế làm công tác sản khoa các chỉ dẫn về dự phòng lây nhiễm virus Zika cho phụ nữ có thai, chăm sóc trước sinh và thái độ xử trí với phụ nữ mang thai sống trong khu vực bị ảnh hưởng của dịch.

Hướng dẫn nêu rõ phụ nữ mang thai cần được xét nghiệm phát hiện virus Zika khi có đủ các yếu tố như mang thai 3 tháng đầu; đang sinh sống hoặc đã từng đến vùng có dịch; chồng/ bạn tình có kết quả xét nghiệm dương tính với virus Zika; có dấu hiệu sốt hoặc phát ban và có ít nhất một trong các triệu chứng như đau mỏi cơ khớp, viêm kết mạc.

Đối với phụ nữ mang thai đã được xét nghiệm có kết quả âm tính/dương tính với virus Zika, hoặc chưa được xét nghiệm virus Zika thì căn cứ vào kết quả siêu âm để chẩn đoán và xử trí phù hợp.

Trong trường hợp dương tính với virus Zika, việc chăm sóc thai sản cần căn cứ vào kết quả siêu âm. Khi siêu âm không thấy dấu hiệu nghi ngờ đầu nhỏ hoặc bất thường về não thì tiếp tục theo dõi, chăm sóc thai theo quy định; hẹn siêu âm lại sau mỗi tháng. Nếu kết quả siêu âm có dấu hiệu nghi ngờ đầu nhỏ hoặc bất thường về não cần chuyển đến cơ sở có khả năng chẩn đoán xác định đầu nhỏ; cân nhắc tiến hành các thủ thuật hoặc các thăm dò khác để sàng lọc các dị tật bẩm sinh. Nếu chẩn đoán xác định có chứng đầu nhỏ, cán bộ y tế phải thực hiện thêm các thăm dò khác để hỗ trợ chẩn đoán nguyên nhân và phát hiện các dị tật khác. Đồng thời, cán bộ y tế cung cấp đầy đủ thông tin và tư vấn cho người phụ nữ đang mang thai và người nhà để gia đình tự quyết định. Trường hợp gia đình quyết định giữ thai, cán bộ y tế cần tiếp tục chăm sóc, tư vấn, hỗ trợ tâm lý trước và sau sinh cho người phụ nữ và gia đình…

Hiện các biện pháp phòng lây nhiễm cho phụ nữ mang thai cũng giống như những khuyến cáo cho người dân nói chung. Ngoài ra, cán bộ y tế cần tư vấn cho phụ nữ mang thai biện pháp phòng muỗi đốt bằng cách ngủ màn, mặc quần áo dài kể cả ban ngày, dùng kem xua muỗi, hươnng muỗi; lắp lưới chống muỗi; diệt muỗi, phá hủy tất cả nhưng nơi muỗi có thể đẻ trứng, diệt bọ gậy. Đồng thời, người chồng hoặc bạn tình của người phụ nữ mang thai sống trong vùng dịch hoặc từ vùng dịch trở về cần sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục với vợ/ bạn tình để tránh những biến chứng có thể xảy ra đối với thai nhi.